Dziś jest: 24 marzec 2025 r.
Szukane wyrażenie:


sprawdź repertuar na dzień:



Znajdź projekcje filmu:


SCENA
FILM
KINO MARZENIE
ZAPOWIEDZI FILMOWE
CZWARTY-ekSTRA FILM
PLAN KINA
KINO OFF
PROJEKCJE SPECJALNE
TARNOWSKA NAGRODA FILMOWA
CINEMA OFF
AKADEMIA FILMOWA
GALERIA
EDUKACJA
USŁUGI
O NAS
FOTORELACJE
TERMINARZ IMPREZ
20 TNF
21 TNF
BYŁ SOBIE BLUES...2007
DNI TARNOWA 2006
BYŁ SOBIE BLUES...2006
22 TNF
DNI TARNOWA 2008
BYŁ SOBIE BLUES...2008
23 TARNOWSKA NAGRODA FILMOWA
BYŁ SOBIE BLUES... 2009


Tarnowskie
Centrum
Kultury


ul. Rynek 5
33-100 Tarnów
POLAND

tel/fax:+48 14 6 888 888

email: tck@tck.pl

Kino Marzenie
ul. Staszica 4
33 - 100 Tarnów
POLAND

tel/fax:+48 14 6 888 885

email: kino@tck.pl







FILM / KINO MARZENIE

drukuj
2006-01-23
"BAMBI 2" ("Bambi 2") (źródło: Inf.wł./Forum Film )




Po stracie matki jelonek Bambi trafia pod opiekę ojca, powszechnie szanowanego Księcia Lasu. Początkowo trudno im się porozumieć – tata sprawia wrażenie zasadniczego i nieprzystępnego. Wkrótce jednak ojca i syna połączą dramatyczne wydarzenia...

Powrót superjelonka

Powstały w 1942 roku animowany film w reżyserii Davida Handa i Perce’a Pearce’a należał do największych sukcesów wytwórni Disneya. Jelonka Bambiego powołał do życia austriacki pisarz żydowskiego pochodzenia Siegmund Salzmann (ur.1869) piszący pod pseudonimem Felix Salten. Książeczka o przygodach jelonka ujrzała światło dzienne w 1923 roku. Dziesięć lat później hitlerowskie władze z rasistowskich pobudek umieściły książkę na indeksie. Pisarz zmuszony był przenieść się do Zurychu, gdzie zmarł w 1945 roku. Salten nie zarobił ani grosza na adaptacji filmowej „Bambiego”, choć inne jego utwory przenoszono na ekran ponad trzydzieści razy, a on sam w młodości pracował w Austrii jako scenarzysta.

Wersja oryginalna książki nie została w Polsce wydana. Dostępne są jedynie wersje skrócone, niektóre całkiem rozbieżne z oryginałem – np. w jednej z nich w ogóle nie istnieje postać ojca Bambiego.

Filmowego „Bambiego” uważa się za podsumowanie pierwszego okresu twórczości Disneya. Zrealizowane w czasie wojny filmy  „Fantazja” i „Pinokio” nie odniosły kasowego sukcesu. Prace nad „Bambim” rozpoczęto już w 1936 roku, ale perfekcjonizm Walta Disneya nie pozwalał szybko zakończyć realizacji. Nawiasem mówiąc, początkowo „Bambi” nie przyniósł zysku; dopiero kolejne, triumfalne wznowienia filmu okazały się sukcesem kasowym. „Bambi” zdobył trzy nominacje do Oscara: za najlepszą piosenkę, muzykę i dźwięk. Po raz pierwszy na tak wielką skalę użyto kamer wieloplanowych, osiągając niezwykle sugestywny efekt głębokiej kniei.

Animatorzy na osobiste polecenie Disneya analizowali dokładnie naturę – na przykład opadanie liści. Disney ze współpracownikami udał się nawet do Argentyny w poszukiwaniu źródeł inspiracji. Studiowano pilnie charakter tamtejszych lasów. Powszechnie uważa się, że chiński emigrant Tyrus Wong odegrał kluczową rolę w kształtowaniu wizualnej formy filmu.

Zwierzęta przedstawiono w „Bambim” jako idealną wspólnotę. Podobno podczas realizacji w studiu przebywały jelenie, łanie, króliki, a nawet – dość uciążliwe, jak wiadomo – skunksy. Rysownicy przez wiele godzin obserwowali ich ruchy, podobnie jak mimikę niemowląt.

Plastyczne wyrafinowanie filmu budziło podziw komentatorów. Zauważono inspirację sztuką Azji (wkład Wonga) oraz impresjonizmem.


Pięć lat z Bambim

Prace nad nowym filmem rozpoczęto we wrześniu 2001 roku w studiach Disneya w Glendale, w Kalifornii, gdzie szlifowano scenariusz, przygotowywano storyboardy i nagrywano głosy postaci. Następnie materiały trafiły do studia w Australii, gdzie pracowano nad layoutami, kolorem i animacją. Postprodukcja miała miejsce ponownie w Glendale.

Reżyser Brian Pimental wspominał, że pracy nad kontynuacją „Bambiego” towarzyszyła pewna nieunikniona trema. Dla bardzo wielu animatorów „Bambi” z 1942 roku to ciągle niedościgniony wzorzec. Tamten film powstał w czasach, gdy animacja osiągnęła dojrzałość i stała się pełnoprawną dziedziną sztuki – tłumaczył.
Podobnego zdania był producent filmu, Jim Ballantine. Doskonale pamiętaliśmy o tym, że właściwie dla każdego fana twórczości Disneya „Bambi” to wielki klasyk. Czuliśmy ogromną presję. Po prostu nie mogliśmy pozwolić sobie na stworzenie jakiegoś bladego cienia poprzednika. Artystyczna jakość była dla nas najważniejsza.

Debbie Cramb, która czuwała nad australijskim etapem produkcji, dodawała: Odczuwaliśmy lęk, lecz jednocześnie – przynajmniej dla mnie – było to spełnienie wielkiego osobistego marzenia. „Bambi” to pierwszy film, który obejrzałam z ojcem, gdy miałam zaledwie cztery lata. I został ze mną już na zawsze. Dlatego praca nad tym projektem to jeden z najważniejszych momentów w mojej filmowej karierze.


Zmierzyć się z legendą

Pimental uznał, że jest jeden jedyny w miarę pewny sposób, by zbliżyć się do tajemnicy i magii tamtego filmu – trzeba go poznać na wylot. Obejrzałem „Bambiego” setki razy, klatkę po klatce – opowiadał. – Nie było tygodnia, żebym nie wracał do niego na nowo. Poznałem nie tylko wszelkie aspekty techniczne, ale i ducha tego filmu, któremu chciałem pozostać wierny.

Wnioski, jakie wyciągnął Pimental, były konsekwentnie przekładane na prace realizacyjne. Odrzuciliśmy mnóstwo pomysłów dalekich od ducha oryginału – wyjaśniał reżyser. – Byłem bowiem zdania, że emocjonalna siła tamtego filmu tkwiła przede wszystkim w jego prostocie.

Postanowiono więc nie uwspółcześniać postaci na siłę. W dzisiejszej, coraz bardziej komercyjnej popkulturze, wiele rzeczy robi się na pokaz. Aby rozśmieszyć widownię, poświęca się psychologiczną prawdę postaci. Tymczasem ja jestem zdania, że do dzieci nadal przemawiają najprostsze, szczerze opowiedziane historie.

Specjalista od animacji Andreas Dreja mówił: Brian zaprezentował nam naprawdę przekonującą opowieść i sądzę, że potrafił uczynić ją niepowtarzalną. Myślę, że w pełni udowodnił, iż można poruszyć publiczność niewinnością dziecięcych emocji i dziecięcego postrzegania świata.




Reżyseria: Brian Pimental
Scenariusz: Alicia Kirk na podstawie noweli filmowej Briana Pimentala i Jeanne Rosenberg opartej na powieści „Bambi” Felixa Saltena

Wykonawcy:
Alexander Gould -- Bambi
(w polskiej wersji językowej:
Beniamin Lewandowski)

Patrick Stewart -- Wielki Książę
(w polskiej wersji językowej:
Grzegorz Pawlak)

Keith Ferguson -- Pan Sowa
(w polskiej wersji językowej:
Ryszard Nawrocki)

Brendon Baerg -- Tuptuś
(w polskiej wersji językowej:
Marcel Dworczyk)

Nicky Jones -- Kwiatek
(w polskiej wersji językowej:
Piotr Brzywczy)
Anthony Ghannam -- Ronno
(w polskiej wersji językowej:
Michał Włodarczyk)

Andrea Bowen -- Falinka
(w polskiej wersji językowej:
Aleksandra Czarnecka)

Brian Pimental -- Świstak
(w polskiej wersji językowej:
Mirosław Wieprzewski)

Brian Pimental -- Jeżozwierz
(w polskiej wersji językowej:
Andrzej Fedorowicz)

Cree Summer -- Mena
(w polskiej wersji językowej:
Agata Buzek)


Muzyka: Bruce Broughton
Montaż: Jeremy Milton, Mark Solomon
Scenografia: Carol Kieffer Police
Efekty specjalne: Simon Alberry
Produkcja: DisneyToons Studio USA

Polska wersja językowa: Start International Polska

Reżyseria: Joanna Wizmur
Dialogi: Joanna Serafińska
Dźwięk i montaż: Sławomir Czwórnóg
Kierownictwo produkcji: Elżbieta Araszkiewicz
Wykonanie piosenek: Hania Stach (Hania Stach występuje dzięki uprzejmości EMI Poland)
Teksty piosenek: Filip Łobodziński i Marcin Sosnowski
Kierownictwo muzyczne: Marek Klimczuk
Realizator nagrań muzycznych: Jarosław Regulski
Produkcja polskiej wersji językowej: Disney Character Voices International
Dystrybucja w Polsce: Forum Film Poland
Dozwolony od lat: b.o.
Czas: 73 minuty



ODWIEDŹ POLSKĄ STRONĘ FILMU


* GALERIA *


(640x360)
(640x360)
(640x360)
(640x360)
(640x360)
(640x360)
(640x360)
(640x360)
(640x360)
(640x360)
(600x480)
(600x480)








"WYSPA"





"MICHAEL JACKSON'S THIS IS IT"





"SUROGACI"





"MOJA WIELKA GRECKA WYCIECZKA"





"MAGICZNE DRZEWO"





"KAC VEGAS"





"MĄDROŚĆ I SEKS"





"NA IMIĘ MA SABINE", reż. S. Bonnaire





"MIŁOŚĆ NA WYBIEGU"





"PRAWDZIWA HISTORIA KOTA W BUTACH"





"OPERACJA DUNAJ" - Tarnowska premiera i spotkanie z twórcami - Kino Marzenie, 12.08.09





"OPERACJA DUNAJ"





"COCO CHANEL"





"HARRY POTTER I KSIĄŻE PÓŁKRWI"





"EPOKA LODOWCOWA 3: ERA DIZNOZAURÓW"





"NARZECZONY MIMO WOLI"





"30 DNI MROKU"





"GRAN TORINO"





"17 AGAIN"





"LATO MUMINKÓW"





"NOC W MUZEUM 2"





"VICKY CRISTINA BARCELONA"





"ARKA NOEGO"





"KOCHAJ I TAŃCZ"





"ZA JAKIE GRZECHY"





"GENERAŁ NIL"





"KOCHAJ I TAŃCZ"





"WYSPA DINOZAURA 2"





SPOTKANIE KWIETNIOWE- Piwnice TCK, 17 - 18.04.09





"GRY WOJENNE"





"WEEKEND Z FILMEM WĘGIERSKIM" - Kino Marzenie, 21 - 22.03.09





"LEKTOR"





"SLUMDOG. MILIONER Z ULICY"





"ZŁOTY ŚRODEK"





OSCAROWE FILMY W MARZENIU





"CIEKAWY PRZYPADEK BENJAMINA BUTTONA"





"JAGODOWA MIŁOŚĆ"





MARCOWE SPOTKANIE AKADEMII FILMOWEJ





"MILCZENIE LORNY", reż. Jean-Pierre i Luc Dardenn





"POPIEŁUSZKO. Wolność jest w nas"





"MADAGASKAR 2"





"ZAMIANA"





"SEZON NA MISIA 2"





"THE BLUES – 7 FILMOWYCH OPOWIEŚCI O BLUESIE" - Piwnice TCK, 22 - 28.02.09





"DZIEWCZYNA MOJEGO KUMPLA"





"WŁATCY MÓCH"





"OPOWIEŚCI NA DOBRANOC"





LUTOWE SPOTKANIE AKADEMII FILMOWEJ





„HAPPY GO LUCKY, CZYLI CO NAS USZCZĘŚLIWIA”, reż. Mike Leigh





"ANIMACJE - DZIECIOM WSTĘP WZBRONIONY" - Kino Marzenie, 6 - 8.02.09





"ZMIERZCH"





STYCZNIOWE SPOTKANIE AKADEMII FILMOWEJ - Piwnice TCK, 16 - 17.01.09





"TISCHNER: ŻYCIE W OPOWIEŚCIACH"





"DZIEŃ W KTÓRYM ZATRZYMAŁA SIĘ ZIEMIA"





"CZTERY GWIAZDKI"





"JUST DANCE - TYLKO TANIEC"





"ILE WAŻY KOŃ TROJAŃSKI?"





"WINX CLUB: TAJEMNICA ZAGINIONEGO KRÓLESTWA"





"W SIECI KŁAMSTW"





GRUDNIOWE WYKŁADY - ZMIANY W SPOTKANIACH





SUPER GWIAZDY NA GWIAZDKĘ - Kino Marzenie 19-21.12.08





"KLASA", reż. L. Canten





"NOCE W RODANTHE"





"BOISKO BEZDOMNYCH"





"PIORUN"





"LUCKY LUKE NA DZIKIM ZACHODZIE"





"TO NIE TAK JAK MYŚLISZ, KOTKU"





"HIGH SCHOOL MUSICAL 3"





"KRÓL MACIUŚ I"





AKADEMIA FILMOWA 3 - Spotkania listopadowe





"FADOS", reż. C. Saura





"MAMMA MIA!"





"PIŁA V"





"SERCE NA DŁONI"





"ŚWIADECTWO"





"NIEBO NAD PARYŻEM", reż. C. Klapisch





"LISSI NA LODZIE"





"DZIEWCZYNY Z ST. TRINIAN"





EKO-ŚWIAT - IX PRZEGLĄD FILMÓW EKOLOGICZNYCH - 30.09 - 03.10.08





"BABYLON A.D."





"ZŁOTA RYBKA", reż. Tomasz Wolski





MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL FILMÓW DLA DZIECI "GALICJA 2008" - Kino Marzenie, 24-28.09.08





AKADEMIA FILMOWA III - FILM POLSKI





"[REC]"





"ANGIELSKA ROBOTA"





"MAŁPY W KOSMOSIE"





"KUNG-FU PANDA"





"NIE TYLKO PEKIN - OLIMPIADA FILMOWA W MARZENIU", Kino Marzenie, 29-31.08.08





"MÓJ PRZYJACIEL LIS"





"MROCZNY RYCERZ"





"JOE STRUMMER - NIEPISANA PRZYSZŁOŚĆ", reż. J. Temple





"CZARNA OWCA"





"ŁOWCY SMOKÓW"





"INDIANA JONES - KRÓLESTWO KRYSZTAŁOWEJ CZASZKI"





"NIEDŹWIADEK", reż. J. Hrebejk





"WALL-E"





"JAK ŻYĆ?"





"MŁODOŚĆ STULATKA"





"STEP UP 2"





"2 DNI W PARYŻU"





"SUPERHERO"





"SEKS W WIELKIM MIEŚCIE"





"PODRÓŻ CZERWONEGO BALONIKA", reż. Hou Hsiao-hsien





"NAWIEDZONA NARZECZONA"





"OPOWIEŚĆ Z NARNII: KSIĄŻE KASPIAN"





"JUNO"





"NIEODEBRANE POŁĄCZENIE"





"PORA MROKU"





"KOŃ WODNY: LEGENDA GŁĘBIN"





"SKORUMPOWANI"





"POLAK POTRZEBNY OD ZARAZ", reż. Ken Loach





WEEKEND Z CHAPLINEM - Kino Marzenie, 18 - 20.04.08





"DON CHICHOT"





"NIE KŁAM, KOCHANIE"





KINO MARZENIE W SIECI KIN STUDYJNYCH i LOKALNYCH





"LEJDIS"





"10.000 BC"





"WYSPA DINOZAURA"





"MAŁA WIELKA MIŁOŚĆ"





"KLASZTOR. PAN VIG I ZAKONNICA", reż. Pernille Rose Gronkjaer





"PIŁA IV"





"4 MIESIĄCE, 3 TYGODNIE i 2 DNI", reż. Cristian Mungiu





"ROZMOWY NOCĄ"





"3:10 DO YUMY", reż. James Mangold





"ASTERIX NA OLIMPIADZIE"





"JESTEM LEGENDĄ"





"BEOWULF"





"RANCZO WILKOWYJE"





"GWIEZDNY PYŁ"





"PO PROSTU RAZEM", reż. Claude Barri, Kino Marzenie, 06.12.07





"ZŁOTY KOMPAS"





"WPADKA"





"FILM O PSZCZOŁACH"





"WIECZÓR"





"IRINA PALM", reż. Sam Garbarski, Kino Marzenie 08.11.07





"RATATUJ"





"VOLVER", reż Pedro Almodóvar - Kino Marzenie, 25.10.07





"I TY MOŻESZ ZOSTAĆ BOHATEREM"





"KATYŃ"





"U PANA BOGA W OGRÓDKU"





"WOJOWNICZE ŻÓŁWIE NINJA"





"A WŁAŚNIE, ŻE TAK!"





AKADEMIA FILMOWA II - Współcześni mistrzowie kina





VIII Przegląd Filmów Ekologicznych "EKOŚWIAT" - Kino Marzenie, 18 - 20.09.07





"JESIENNA SONATA", reż. Ingmar Bergman





"NA FALI"





"NEXT"





"SADYSTA"





"TRANSFORMERS"





"FRANKLIN I SKARB JEZIORA"





"A WŁAŚNIE, ŻE TAK!"





MultiMediaOFF - Przegląd Polskiego Kina Niezależnego, Ogródek TCK, 14.07.07





"PRZYPADEK HAROLDA CRICKA"





"HOT FUZZ - OSTRE PSY"





OCEAN"S 13





"HARRY POTTER I ZAKON FENIKSA"





"SHREK TRZECI"





"PLAGA"





"MOST DO TERABITHII"





"KRÓLOWA"





"MIŁOŚĆ, NIE PRZESZKADZAĆ"





"PACHNIDŁO"





"SPIDER - MAN 3"





"WAKACJE JASIA FASOLI"





"KLĄTWA 2"





"STEFAN MALUTKI"





"TESTOSTERON"





"WIELKA CISZA"





"TRYPTYK RZYMSKI"





"300"





"ŻYCIE NA PODSŁUCHU"





"WIATR BUSZUJĄCY W JĘCZMIENIU"





"KRWAWY DIAMENT" (Blood Diamond)





"ŚWIADEK KORONNY"





"PAJĘCZYNA CHARLOTTY" (Charlotte s Web)





"SMOCZE WZGÓRZE" (Dragon Hill)





"GHOST RIDER"





"UŚPIONE DZIECKO"





"RYŚ"





"DLACZEGO NIE!"





"ARTUR I MINIMKI"





"JAK TO SIĘ ROBI"





PRZEGLĄD KINA RUMUŃSKIEGO - Piwnice TCK 22 - 26.01.07





"ERAGON"





"SEZON NA MISIA" (Open Season)





"NARODZENIE" (The Nativity Story)





"CASINO ROYALE"





"KLUCZE DO DOMU" (Le Chiavi di Casa)





"HAPPY FEET: Tupot małych stóp "





"PUŁAPKA" (Hard Candy)





"PO ROZUM DO MRÓWEK"





ROSJA - POLSKA. NOWE SPOJRZENIE - Piwnice TCK 20.11.06





"ZAKOCHANY PARYŻ" (Paris, je t aime)





"STEP UP - TANIEC ZMYSŁÓW"





"INFLIRTACJA"





"DIABEŁ UBIERA SIĘ U PRADY"





"OBY DO WIOSNY"





Rusza Akademia Filmowa w TCK





"LOT 93" (United 93)





"GARFIELD 2"





"7 KRASNOLUDKÓW - HISTORIA PRAWDZIWA" (Sieben Zwerge - Männer allein im Wald)





"DOM NAD JEZIOREM" (The Lake House)





"ZABÓJCZY NUMER" (Lucky Number Slevin)





VII Przegląd Filmów Ekologicznych "EKOŚWIAT" - Kino Marzenie





"KAROL - PAPIEŻ, KTÓRY POZOSTAŁ CZŁOWIEKIEM"





"S@MOTNOŚĆ W SIECI"





"SEXiPIStOLS"





"ZA ILE MNIE POKOCHASZ?"





"SUPERMAN: POWRÓT"





"AUTA" (The Cars)





"PIRACI Z KARAIBÓW: SKRZYNIA UMARLAKA"





SKOK PRZEZ PŁOT (Over the Hedge)





GDZIE LEŻY PRAWDA (Where the Truth Lies)





"TSOTSI"





"EPOKA LODOWCOWA 2: Odwilż" (Ice Age 2: The Meltdown)





"FIREWALL" (Firewall)





"LASSIE" (Lassie)





Cinema OFF - "UCIEC STĄD" - reż. Mathias Mezler





"POSEJDON" (Poseidon)





"KOD DA VINCI" (The Da Vinci Code)





"HI WAY"





"DŻUNGLA" (The Wilde)





ZAKOŃCZENIE 20 TARNOWSKIEJ NAGRODY FILMOWEJ





CinemaOFF w maju - "UGÓR" reż. Dominik Matwiejczyk





"STRASZNY FILM 4" (Scary Movie 4)





"ASTERIX I WIKINGOWIE" (Asterix and the Vikings - 2006)





Zakończenie 20 Tarnowskiej Nagrody Filmowej - Laureaci Festiwalu





"WSZYSCY JESTEŚMY CHRYSTUSAMI"





"NA PSA UROK" (The Shaggy Dog)





"CZERWONY KAPTUREK – PRAWDZIWA HISTORIA" (Hoodwinked)





20 TARNOWSKA NAGRODA FILMOWA - 7 - 13 maja 2006





„GOOD NIGHT, AND GOOD LUCK”





Retrospektywa MFNFF “Oskariada 2005” w ramach Cinema OFF





"NAGI INSTYNKT 2" (Basic Instinct 2)





"OFF-Publicystyka" - kolejny pokaz w ramach Cinema OFF





"KRWAWA NIEDZIELA (Bloody Sunday)" w Marzeniu w ramach "DNI IRLANDZKICH"





"SOPHIE SCHOLL - OSTATNIE DNI"





"JAN PAWEŁ II"





"PIŁA 2" (Saw II 2005)





"SZEREGOWIEC DOLOT" (Valiant 2005)





"JA WAM POKAZĘ!"





OFFskary 2005





Projekt "Cinema OFF" w Tarnowskim Centrum Kultury





"WITAJ, NOCY"





"BAMBI 2" ("Bambi 2")





"TYLKO MNIE KOCHAJ"





"GNIJĄCA PANNA MŁODA" (Corpse Bride) 2005





"JEDEN DZIEŃ W EUROPIE" - INAUGARACJA SEZONU 2006





"KSIĘŻNICZKA NA ZIARNKU GROCHU" (The Princess and the Pea)





KINO MARZENIE





"ELIZABETHTOWN" (Elizabethtown)





PLAN KINA MARZENIE





"OPOWIEŚCI Z NARNII: Lew, czarownica i stara szafa” ( The chronicles of Narnia: The Lion, the Witch & the Wardrobe)





GOL!" (Goal!)





PROPOZYCJE FILMOWE NA NAJBLIŻSZE TYGODNIE





Projekcja filmów AKF Szwenk





"HARRY POTTER I CZARA OGNIA" (Harry Potter and the Goblet of Fire)





"RAY" (Ray) 2004





"PLAN LOTU" (Flightplan)





Projekcja filmu "Lawa"





"KURCZAK MAŁY"





"LEGENDA ZORRO" (The Legend of Zorro) "





"MARSZ PINGWINÓW" -





| SCENA | FILM | GALERIA | EDUKACJA | USŁUGI | O NAS | FOTORELACJE | TERMINARZ IMPREZ | 20 TNF | 21 TNF | BYŁ SOBIE BLUES...2007 | DNI TARNOWA 2006 | BYŁ SOBIE BLUES...2006 | 22 TNF | DNI TARNOWA 2008 | BYŁ SOBIE BLUES...2008 | 23 TARNOWSKA NAGRODA FILMOWA | BYŁ SOBIE BLUES... 2009 |
(©) www.tck.pl 2005. Wszelkie prawa zastrzeżone.