 III Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie
oraz Tarnowskie Centrum Kultury
- w ramach „DNI IRLANDZKICH” -
zapraszają do kina Marzenie
na projekcję wstrząsającego filmu
„KRWAWA NIEDZIELA (Bloody Sunday)”.
Projekcje odbędą się 7, 16 i 17 marca.
Początek o godzinie 11.00.
Wstęp 5 zł.
Film jest fabularnym zapisem dramatycznych wydarzeń z 30 stycznia 1972 roku, kiedy z przedmieść Derry (zamieszkanego w większości przez katolików) w Irlandii Północnej wyruszył pokojowy marsz zorganizowany przez społeczny ruch Civil Rights.
Protestujący zamierzali dotrzeć do centrum miasta, gdzie miał odbyć się wiec. Mimo starań organizatorów nie udało się uniknąć starć z brytyjskim wojskiem, w których zginęło 14 osób. To wydarzenie, nazywane dziś Krwawą Niedzielą, stało się punktem zwrotnym w historii wielowiekowego konfliktu między Irlandczykami, którzy w większości są katolikami, a Brytyjczykami, wśród których przeważają protestanci. Po masakrze w Derry, Irlandia Północna stanęła w obliczu wybuchu wojny domowej. Wielu młodych ludzi wstąpiło w szeregi katolickiej organizacji terrorystycznej IRA i protestanckiej UVF, co rozkręciło spiralę przemocy trwającą już 30 lat.
Co ciekawe, w mieście do tej pory nie ma zgody nawet w kwestii nazwy: protestanci używają określenia Londonderry (w uznaniu za pomoc finansową Londynu dla miasta), katolicy opowiadają się za staroceltycką nazwą Derry, oznaczającą mały dębowy las.
Najważniejszymi postaciami filmu są:
Ivan Cooper (James Nesbitt), jeden z liderów ruchu Civil Rights i członek parlamentu Irlandii Północnej. Ivan Cooper jest jedną z zapomnianych postaci ruchu. Po masakrze 30 stycznia nigdy już nie wziął udziału w żadnym marszu. Historia Ivana Coopera to historia idealistycznego polityka, który robi wszystko co może, by doprowadzić do pokoju.
Gerry Donaghy, siedemnastolatek z Bogside, który po sześciu miesiącach został właśnie wypuszczony z więzienia za rzucanie kamieniami i udział w demonstracjach. Gerry był członkiem grupy aktywistów, którzy sprzeciwiali się obecności brytyjskiej władzy w mieście. Brytyjska armia mówiła o nich ‘Derry Young Hooligans’. Gerry jest zakochany w dziewczynie wychowanej w protestanckiej rodzinie i postanawia nie wdawać się ponownie w konflikt. Chce się ustatkować i założyć rodzinę. Rolę Garrego zagrał szesnastoletni Declan Duddy, którego wuj był pierwszą śmiertelną ofiarą Krwawej Niedzieli w 1972 roku.
Patrick MacLellan (Nicholas Farrell), dowódca 8. brygady brytyjskiej armii stacjonującej w Derry. Był odpowiedzialny za przeprowadzenie operacji opracowanej przez jego zwierzchnika generała Roberta Forda (Tim Piggot Smith). MacLellan miał poważne zastrzeżenia do planu generała, by do akcji powstrzymania maszerujących demonstrantów wykorzystać żołnierzy z oddziału spadochroniarzy z Belfastu, znanych ze swojej brutalności.
Jednym z istotnych bohaterów Krwawej Niedzieli jest młody brytyjski żołnierz z oddziału spadochroniarzy. W tej roli wystąpił Mike Edwards, były żołnierz piechoty, instruktor sportowy i aktor.
”Krwawa Niedziela” to film o walce o pokój, nakręcony w surowym, realistycznym stylu. Rozgrywa się na ulicach, wśród demonstrujących tłumów, w prywatnych mieszkaniach, w wojskowych punktach dowodzenia, komisariatach i w ciasnych zaułkach na przedmieściach. Bohaterami opowieści są działacze ruchu Civil Rights, młodzi buntownicy, generałowie a także zwykli żołnierze. Chociaż czas akcji obejmuje zaledwie jeden dzień, film ma prawdziwie epicki rozmach. Nie jest tylko zapisem zdarzeń, pokazuje wszystkie strony i odcienie problemu, oraz całą paletę ludzkich zachowań i emocji.
Dochodzenie w sprawie wydarzeń z 30 stycznia 1972 roku, prowadzone pod przewodnictwem lorda Widgera, zakończyło się stwierdzeniem, że masakra została sprowokowana przez protestujących, którzy byli uzbrojeni i strzelali do żołnierzy. Dopiero niedawno okazało się, że to nieprawda...
O produkcji:
Było kilka istotnych powodów, dla których reżyser Paul Greengrass zdecydował się zrobić film o masakrze w Derry. Konflikt dotyczy każdego, kto żyje w Irlandii Północnej. Krwawa Niedziela stała się tragicznym symbolem stosunków między Wielka Brytanią i Irlandią. Był to punkt zwrotny w historii, gdy pogrzebany został społeczny ruch Civil Rights, a zwykli ludzie w dramatyczny sposób zostali wciągnięci w politykę. Właśnie w tamtym czasie konflikt w Irlandii Północnej przerodził się w walkę z użyciem broni. Czekając na proces pokojowy i lepszą przyszłość, twórcy filmu postanowili pokazać skomplikowane brytyjsko -irlandzkie relacje i przypomnieć fragment bolesnej historii.
Dla Paula Greengrassa Krwawa Niedziela miała szczególne znaczenie. W 1982 r. był pierwszym dziennikarzem, któremu udało się dostać do więzienia Maze i nagrać telewizyjne wywiady z członkami IRA prowadzącymi strajk głodowy. Stały się one częścią głośnego dokumentalnego cyklu „World in Action”. Twarz jednego z uwięzionych, posępnego, długowłosego Raymonda MacCartney’a, stała się nowym symbolem brytyjsko - irlandzkiego konfliktu.
Pierwszym krokiem do zrealizowania filmu było odnalezienie Dona Mullana, który dorastał w Derry i jako piętnastolatek brał udział w marszu. Na własne oczy widział, jak zginął siedemnastoletni Michael Kelly.
Don Mullan dotarł do setek oświadczeń i pisemnych relacji naocznych świadków, które członkowie Civil Rights zaczęli gromadzić już tydzień po masakrze. Kopie oświadczeń i listów zostały wysłane do nadzorującego pierwsze śledztwo lorda Widgera. Człowiek ten nigdy ich jednak nie wykorzystał... Mullan bardzo dokładnie przeczytał zgromadzony materiał i na jego podstawie opublikował książkę Eyewitness Bloody Sunday. Książka Mullana w istotny sposób wpłynęła na decyzję premiera Tony’ego Blaira o rozpoczęciu w 1998 roku nowego śledztwa w sprawie tragicznych wydarzeń.
Twórcy filmu poprosili Dona Mullana, by włączył się w pracę nad Krwawą Niedzielą jako konsultant i koproducent. Mullan nawiązał relacje z rodzinami ofiar i przekonał je do udziału w filmie. Twórcom zależało tym, by w Krwawej Niedzieli zagrali mieszkańcy Derry, tak aby film „przemówił” autentycznym głosem miasta.
Reżyser i producenci od początku starali się, żeby nie był to projekt tylko angielski (protestancki), czy tylko irlandzki (katolicki). Ogromnie zależało im na brytyjsko -irlandzkiej współpracy. Głównymi producentami filmu są więc Pippa Cross, szef działu filmowego brytyjskiej wytwórni Granada oraz uznany irlandzki reżyser, Jim Sheridan (Moja lewa stopa, The Field), kierujący firmą Hell`s Kitchen.
Od początku wszyscy byli przekonani, że film zostanie zamknięty w ścisłych ramach czasowych i będzie opowiadał tylko o tym, co wydarzyło się w niedzielę 30 stycznia 1972 roku. Twórcy nie chcieli opisywać trwającej pięć wieków historii konfliktu, począwszy od Cromwella i zwycięstwa Wilhelma II Orańskiego w 1690 roku. Zamierzali skupić się przede wszystkim na dramatycznych wydarzeniach Krwawej Niedzieli. Do pewnego stopnia punktem odniesienia dla twórców był film Gilla Pontecorvo Bitwa o Algier z 1960, który zrobił ogromne wrażenie na reżyserze Krwawej Niedzieli.
Bardzo ważnym elementem przygotowania do zdjęć była dokumentacja. Twórcy filmu zrezygnowali z przeprowadzania wywiadów i postanowili oprzeć się na ogromnej ilości dostępnych materiałów. Dodatkowym źródłem wiedzy o wydarzeniach z 1972 roku było nowe śledztwo prowadzone od 1998 roku przez lorda Savilla. Przełomem w przygotowaniach do filmu okazało się dotarcie do tzw. „taśm Portera” nagranych przez lokalną telewizję i radio w sklepie Portera przy William Street w centrum Derry.
Dla twórców filmu było bardzo ważne, by opowiadać nie tylko o cywilach, którzy zginęli lub zostali ranni 30 stycznia, ale również o brytyjskich żołnierzach. Krwawa Niedziela jest bowiem również częścią brytyjskiej historii. Brytyjczycy myślą o sobie jako o ludziach opanowanych i rozsądnych, unikających skrajnych reakcji i postaw. Jak w takim razie było możliwe, że brytyjscy żołnierze strzelali do 27 nie uzbrojonych cywilów, zabijając 14 z nich?
Twórcy filmu mają nadzieję, że film odbije się szerokim echem na całym świecie - dziś krwawe starcia między wojskiem i ludnością cywilną mają miejsce w wielu miejscach, choćby w Czeczeni czy Izraelu.
Reżyseria:
Paul Greengrass
Scenariusz:
Paul Greengrass
W rolach głównych:
James Nesbitt
Tim Pigott-Smith
Nicholas Farrell
Gerard McSorley
Kathy Kiera Clarke
Zdjęcia:
Ivan Strasburg
Muzyka:
Dominic Muldon
piosenka "Sunday Bloody Sunday" - tekst i wykonanie U2
Producent:
Mark Redhead
Kategoria:
dramat
Rok produkcji:
2001
Czas trwania:
107 min.
|
drukuj
