|
|
27 września zapraszamy na inaugurację kolejnego sezonu filmowego naszego cyklu
CZWARTY-ekSTRA FILM.
Zaprezentujemy Państwu jeden z najważniejszych filmów zmarłego niedawno reżysera Ingmara Bergmana
"JESIENNA SONATA".
Projekcja odbędzie się w kinie Marzenie o godz. 18.30, a słowo wstępne wygłosi krytyk filmowy Jerzy Armata.
Wstęp: 12 zł. (6 zł. dla członków Akademii Filmowej)
Nagrody: nominacja do Oscara dla Ingrid Bergman za najlepszą rolę kobiecą, nominacja do Oscara za najlepszy scenariusz, Złoty Glob dla najlepszego filmu zagranicznego, nominacja do Złotego Globu dla Ingrid Berman za najlepszą rolę kobiecą, nominacja do Cezara dla najlepszego filmu zagranicznego
W 1972 roku Bergman pokazywał na festiwalu w Cannes Szepty i krzyki. Wtedy to spotkał słynną aktorkę, Ingrid Bergman, której obiecał rolę w którymś ze swoich kolejnych filmów. Na pomysł Jesiennej sonaty wpadł cztery lata później, bezpośrednio po załamaniu nerwowym (spowodowanym aferą podatkową z 1976) i pobycie w klinice psychiatrycznej. Być może dlatego często podkreśla, że pomysł na ten film powstał w nieświadomy sposób, narodził się sam: "Nigdy nie mogłem się dowiedzieć, jak doszło do Jesiennej sonaty. (...) Dlaczego nagle się pojawiła i wygląda jak wygląda, zupełnie jak sen?"
Film jest dramatem, rozgrywającym się w zasadzie w przestrzeni pomiędzy dwiema kobietami - matką i córką. Charlotta - światowej sławy pianistka, która, zapomniawszy o rodzinie, w całości poświęciła się sztuce - przeżywa depresję po śmierci swojego przyjaciela, Leonarda. Na zaproszenie córki i jej męża przyjeżdża ze Szwajcarii do małego prowincjonalnego zboru protestanckiego w Szwecji. Matka jest oburzona, że Eva bez jej wiedzy wzięła pod opiekę swoją upośledzoną i oddaną przed laty do przytułku siostrę - Helenę. Będzie to pierwsza, ale nie jedyna rysa w atmosferze pozornej, uprzejmej obojętności między nimi..
Jesienna sonata, kameralny rodzinny portret przeradza się w psychodramę ujawniającą sprzeczne uczucia, jakimi targane są obie kobiety. Bergman niejednokrotnie podkreślał, że najważniejszym, najbardziej dojmującym doświadczeniem egzystencjalnym w życiu człowieka jest upokorzenie, że to ono determinuje najczęściej kontakty między ludźmi. Jesienna sonata jest w jego filmografii jednym z obrazów udowadniających tą tezę.
Ciekawostki:
Kiedy Ingrid Bergman portretuje Charlotte, tak naprawdę jako pianistkę widzimy i słyszymy byłą żonę Ingmara Bergmana, Käbi Laretei, cieszącą się uznaniem artystkę.
Film nakręcono w Norwegii. W tym samym czasie Ingmar Bergman otrzymał zakaz wstępu do Szwecji, powodem było uchylanie się odpłacenia podatków.
Ostatni film teatralny Ingrid Bergman.
reżyseria: Ingmar Bergman
scenariusz: Ingmar Bergman
zdjęcia: Sven Nykvist
muzyka: wykorzystano utwory Jana Sebastiana Bacha , Fryderyka Chopina, Georga Friedricha Händla i Roberta Schumanna
montaż: Sylvia Ingmarsdotter
dźwięk: Owe Svensson
scenografia: Anna Asp
kostiumy: Inger Pehrsson
obsada: Ingrid Bergman (Charlotte Andergast), Liv Ullmann (Eva), Lena Nyman (Helena), Halvar Björk (Viktor), Marianne Aminoff (sekretarka), Arne Bang-Hansen (Otto), Gunnar Björnstrand (Paul)
Szwecja 1978, 99 min.
INGMAR BERGMAN
Szwedzki reżyser filmowy i teatralny, dramaturg i scenarzysta, urodził się 14 lipca 1918 roku jako drugi syn protestanckiego pastora. Surowe metody wychowawcze ojca oraz nieporozumienia pomiędzy rodzicami wpłynęły na jego dalsze życie i wielokrotnie powracały echem w jego twórczości.
Pierwsze doświadczenia zawodowe zdobywał jako dyrektor teatru w Hälsingborgu, pisywał także własne opowiadania i dramaty, dorabiając jako scenarzysta w Teatrze Dramatycznym. W latach 40. jego dramaty zaczęły trafiać na szwedzką scenę teatralną. Zadebiutował w 1944 roku "Krótszym opowiadaniem o jednym z najwcześniejszych wspomnień z dzieciństwa Kuby Rozpruwacza". Już tu uwidacznia się to, co Bergman rozwinie później w filmach - psychoanalityczna problematyka podyktowana przez "rodzinny scenariusz", układ retrospekcji sięgający w głąb wczesnego dzieciństwa i w mrok podświadomości, psychopatyczną ambiwalencję czułości i sadyzmu w relacjach międzyludzkich, atmosferę horroru, zamkniętą kompozycję oraz magiczny realizm przenikający się z onirycznym ekspresjonizmem. Przełom nastąpił jeszcze w tym samym roku, kiedy obecny na przedstawieniu "Śmierć Kaspra" szef Svensk Filmindustri powierzył młodemu pisarzowi korektę cudzych scenariuszy.
Bergman wkrótce przedstawił swój własny projekt zatytułowany Skandal, który ostatecznie zrealizował znany wówczas reżyser Alf Sjöberg. Rok później Bergman sięgnął po kamerę i wyreżyserował Kryzys. Szybko powstały następne filmy: Okręt do Indii, Więzienie i Pragnienie. W latach 50. Bergman starał się opanować warsztatowe kanony kina gatunków. Jego filmy z lat 1950 - 55 mieszczą się w repertuarze kina popularnego - Letni sen, Kobiety czekają, Wakacje z Moniką czy Marzenia kobiet wykorzystują formułę melodramatu, natomiast Lekcja miłości i Uśmiech nocy to komedie.
Filmy z tego okresu powstały na konkretne zamówienie producenta. Wyjątek stanowi Wieczór kuglarzy, pierwsze arcydzieło Bergmana, film wybitny, ale w swoim czasie nie doceniony przez krytykę i publiczność. W przeciągu dwóch lat powstały kolejne arcydzieła, które przyniosły Bergmanowi światowy rozgłos - Siódma Pieczęć i Tam, gdzie rosną poziomki.
Wraz z początkiem lat 60. reżyser wkroczył w nową fazę twórczości. Przy współpracy z operatorem Svenem Nykvistem wypracował swój dojrzały, minimalistyczny styl. Tak zwana trylogia wertykalna - Jak w zwierciadle, Goście Wieczerzy Pańskiej i Milczenie - jest tego najlepszym przykładem. W 1965 roku Bergman poznał Liv Ullmann i obsadził ją w jednym ze swoich najwybitniejszych obrazów - Personie. Ullmann wkrótce stała się towarzyszką życia i jedną z ulubionych aktorek reżysera. W 1967 roku Bergman założył własną firmę produkcyjną, Cinematograph, w której zrealizował przejmujące dramaty rodzinne - Szepty i krzyki, Sceny z życia małżeńskiego, Twarzą w twarz czy Jesienną sonatę.
W 1976 roku został oskarżony o malwersacje podatkowe i był zmuszony opuścić rodzinny kraj. Osiedlił się na odludnej wyspie Farö i na kilka lat rozstał się ze szwedzką kinematografią. Powrócił na chwilę z autobiograficznym obrazem Fanny i Alexander, by ostatecznie pożegnać się ze światem filmu. Obecnie swoją aktywność twórczą ogranicza do reżyserii telewizyjnej i pisania scenariuszy. Niektóre z nich są realizowane przez filmowych spadkobierców Bergmana - Bille Augusta (Niewinne intencje, 1992), Daniela Bergmana - syna reżysera (Niedzielne dzieci, 1992) czy Liv Ullmann (Wiarołomni, 2000).
Filmografia:
1949 Pragnienie / Törst
1949 Till glädje
1950 Letni sen / Sommarlek
1950 To się tu nie zdarza / Sant händer inte här
1952 Kobiety czekają / Kvinnors väntan
1953 Wakacje z Moniką / Sommaren med Monika
1953 Wieczór kuglarzy / Gycklarnas afton
1953 Lekcja miłości / En lektion i kärlek
1955 Marzenia kobiet / Kvinnodröm
1955 Uśmiech nocy / Sommarnattens leende
1956 Siódma pieczęć / Det sjunde inseglet
1957 Tam, gdzie rosną poziomki / Smultronstället
1957 U progu życia / Nära livet
1958 Twarz (Ansiktet)
1959 Źródło / Jungfrukällan
1960 Oko diabła / Djävulens öga
1960 Jak w zwierciadle / Sasom i en spegel
1962 Goście Wieczerzy Pańskiej / Nattvardsgästerna
1962 Milczenie / Tystnaden
1963 För att inte tala om alla dessa kvinnor
1965 Daniel
1965 Persona / Persona
1966 Godzina wilka / Vargtimmen
1967 Hańba / Skammen
1967 Rytuał / Riten
1969 Namiętność / En Passion
1969 Farödokument 1969
1970 Dotyk / Beröringen
1971 Szepty i krzyki / Viskningar och rop
1972 Sceny z życia małżeńskiego / Scener ur ett äktenskap
1974 Czarodziejski flet / Trollflöjten
1975 Twarzą w twarz / Ansikte mot ansikte
1976 Jajo węża / Das Schlangenei
1977 Jesienna sonata / Herbstsonate
1979 Farödokument 1979
1980 Z życia marionetek / Aus dem Leben des Marionetten)
1982 Fanny i Aleksander / Fanny och Alexander
1983 Hustruskolan (TV)
1984 Karins ansikte (TV)
1984 Efter repetitionen (TV)
1986 Dokument Fanny och Alexander (TV)
1986 De tva saliga (TV)
1992 Markisinnan de Sade (TV)
1993 Backanterna (TV)
1997 W obecności klowna (Larmar och gör sig till) (TV)
2000 Bildmakarna (TV)
2003 Sarabanda / Saraband (TV)
|
|
|